Nemo Noktası

Sizlere bu ay Güney Pasifik Okyanusu’nda en yakın karadan yaklaşık 2 bin 688 km. (1670,25 mil) uzaklıkta ve ticari gemi rotalarına da uzak kimsenin uğramadığı 48°52.6’S 123°23.6’W koordinatındaki ‘’Nemo Noktası’’nı (Point Nemo) anlatacağız.

Nemo Noktası, 1992 yılında Hırvat kökenli Kanadalı harita mühendisi Hrvoje Lukatela tarafından ABD Savunma Haritalama Ajansı’nın (Ulusal Jeo-Uzamsal İstihbarat Ajansı) “Dünya Dijital Haritası’’  parametrelerinden hesaplanmıştır. Lukatela, hesaplamalarını gerçekçi modelleme ve simülasyonlar yoluyla doğrulamıştır.

Kimsenin uğramadığı, dünyanın en uzak noktası olarak tanımlanması nedeniyle buraya Jules Verne’in Denizler Altında 20 Bin Fersah roman kahramanı ‘Kaptan Nemo’’nun adı verilmiştir. Nemo, Latince ‘’hiç kimse’’ demektir.

Bu nokta, coğrafi olarak ekvatorun, uluslararası tarih çizgisinin ve 90. batı meridyeninin kesiştiği yerdir.

Nemo Noktasının kuzeyinde Ducie Adası, kuzeydoğusunda Easter Adaları’ndan Motu Nui ve güneyinde Antarktika yakınlarındaki Maher Adası bulunmaktadır.

Nemo noktası, uzay kurumları tarafından “Güney Pasifik Issız Bölgesi” olarak tanımlanmakta ve insan ve gemilere pek rastlanmadığı için özellikle Rus, Avrupa ve Japon uzay kurumları burayı uzun zamandır uzay araçları malzeme atık alanı olarak kullanmaktadır. Örneğin; buraya parçalanarak düşürülen 143 tonluk Mir uzay istasyonunun bazı parçaları okyanusun dibine çökerken bazıları Fiji kıyılarına vurmuştur.

Okyanus bilimcilerin bir kısmı, Nemo Noktasında Güney Pasifik Girdabı adıyla bilinen güçlü akıntıların ortasında olması düşük sıcaklıklar nedeniyle canlı yaşamının sınırlı olduğunu varsaymaktadır. Ancak, bölgede Pasifik ve Nazca tektonik plakalarının birbirinden uzaklaşmasıyla oluşan çatlaklardan lav sızması ile sıcak su bacaları ve mineral birikimi canlı yaşamına olanak sağlamaktadır. Günümüzde, bölgede bakteriler ve daha büyük canlılar için yaşam ortamı oluşmuş ve 2005 yılında tüylü ‘yeti yengeci’ türü bulunmuştur.

Karaya çok uzak Nemo Noktasına uydular ve çeşitli uzay araçları 200 km. uzaklıkta karalara göre çok yakın mesafededir. Bu noktaya yakın denizlerde olduğunuzda gemi göremezsiniz ancak tepenize bir uydu veya uzay aracı parçası düşebilir.  Dikkatli olmakta yarar var…

Derleme

Nalan Yüksel’in katkıılarıyla…